เรื่อง: พริษฐ์ ชิวารักษ์ หากปัจจุบันนี้ สื่อสังคมออนไลน์ (Social Media) มีทรงอิทธิพลต่อความคิดความอ่านของสังคมอย่างไร สื่อสิ่งพิมพ์โดยเฉพาะหนังสือพิมพ์ก็เคยทรงอิทธิพลต่อความคิดความอ่านของสังคมอย่างนั้นในโลกอดีตก่อนการผงาดขึ้นของอินเตอร์เน็ตและการเผยแพร่ภาพและเสียง ในโลกยุคนั้น หนังสือพิมพ์มิได้เป็นเพียงสื่อกลางในการรายงานข่าวสารที่เกิดขึ้นรายวันเท่านั้น แต่ยังเป็นช่องทางนำเสนอแนวคิดหรือข้อคิดเห็นต่อประเด็นต่าง ๆ ในสังคม อีกทั้งการเลือกประเด็นข่าวมานำเสนอของนักหนังสือพิมพ์ก็ยังมีส่วนชี้นำความสนใจของคนหมู่มากไปทางใดทางหนึ่งได้ด้วย จึงปรากฏในประวัติศาสตร์โลกหลายครั้งว่าในการเปลี่ยนแปลงอันเนื่องมาจากการเคลื่อนไหวหรือการปฏิวัติของมวลชนนั้นมักมีนักเขียนและนักหนังสือพิมพ์เข้ามามีส่วนร่วมด้วยอยู่เสมอในฐานะผู้สื่อสารความคิดแก่มวลชน นอกจากนี้ ในขบวนการเคลื่อนไหวเรียกร้องเชิงท้องถิ่นนิยมที่เรียกร้องการรักษาอัตลักษณ์รวมถึงสิทธิประโยชน์ต่าง ๆ ให้แก่คนในท้องถิ่นหนึ่งที่อาจห่างไกลหรือมีชาติพันธุ์ ภาษา และวัฒนธรรมที่แตกต่างจากเมืองหลวงซึ่งเป็นศูนย์กลางอำนาจนั้น ก็มักต้องมีหนังสือพิมพ์ท้องถิ่นหรือสื่อสิ่งพิมพ์ท้องถิ่นอื่น ๆ เป็นองค์ประกอบด้วยเช่นกัน ในกรณีของล้านนา การพิมพ์เริ่มต้นขึ้นตั้งแต่ปี 2435 เมื่อคณะมิสชันนารีเพรสไบทีเรียนอเมริกันเข้ามาเปิดโรงพิมพ์วังสิงห์คำ (American Presbyterian Mission Press) เป็นโรงพิมพ์แห่งแรกในล้านนา ในระยะแรก การพิมพ์ในล้านนามุ่งเน้นไปที่การผลิตเอกสารและหนังสือเล่มเพื่อใช้ในการเผยแผ่ศาสนาและจัดการศึกษาของคณะมิสชันนารี ยังไม่มีการผลิตหนังสือพิมพ์แต่อย่างใด วัฒนธรรมหนังสือพิมพ์น่าจะค่อย ๆ ทยอยเผยแพร่เข้ามาสู่ล้านนาพร้อมกับการขยายอำนาจรัฐสยามตามการสร้างทางรถไฟสายเหนือ โดยรัฐบาลสยามมีนโยบายให้นำหนังสือพิมพ์ภาษาไทยสยามจากกรุงเทพฯ มาประจำไว้ในห้องอ่านหนังสือสาธารณะที่เชียงใหม่เพื่อให้ชาวเชียงใหม่ได้รู้ ติดตาม และคุ้นเคยกับความเป็นไปในรัฐสยาม กระทั่งในปี 2464 คณะมิสชันนารีจึงเริ่มผลิตหนังสือพิมพ์ภาษาล้านนาชื่อ ศิริกิตติศัพท์ หรือ Lao Christian News ไว้เป็นแจ้งข่าวสารในแวดวงคริสเตียนล้านนา พร้อมทั้งเปิดหัวหนังสือพิมพ์ The … Continue reading จาก ศรีเชียงใหม่ ถึง คนเมือง: สื่อหนังสือพิมพ์กับความคิดท้องถิ่นนิยมล้านนายุคแรกเริ่ม