กาดหมั้ว

ใช่ไหม? ว่ายังมีข้างบนอีกชนชั้นที่อ้างว่าทุกคนเท่าเทียม มองดูความตายไม่เห็นความตาย มองดูความเป็นเห็นความเป็น ได้ยินเสียงร้องร่ำกู่ตะโกน แต่ไม่ได้ฟัง เพราะวันนี้ไม่มีความจริงอีกต่อไป, ไม่สิ ห้ามใครพูดความจริงอีกต่อไปต่างหาก ความจริงคือมฤตยู ความจริงคือหายนะ ความจริงคือความไม่จริง และเขาห้ามความจริงไม่ได้ เขาเลยห้ามเราพูดความจริง เขาห้ามความทุกข์ยากไม่ได้ เขาเลยหันหน้าไปทางอื่น ทุกสิ่งต้องห้าม! เสียงเพลงต้องห้าม บทกวีต้องห้าม...

ในค่ำคืนที่ละอองไอของหมอกหนาว แทรกซอนเข้าชายคาเรือน และซุกซอนเข้าชายผ้าห่ม ทำให้ระบมร้าวในกล้ามเนื้อและแกนกระดูก ผมตื่นมากลางดึก แล้วนึกอยากดื่มเหล้าที่รสเสรี  เสรีในที่นี้คือรสที่แปร่งปร่าลิ้นออกไป ตามวัถตุดิบและภูมิปัญญาของบ้านนั้น ชุมชนนั้นและสูตรลับของเขาคนนั้น ที่มันหลากหลายรสสุนทรีย์อันมีมาแต่เดิม คนทำไร่ข้าวโพดบนเชิงดอยไหล่เขา  เขามีเหล้าข้าวโพดแก้หนาว ในค่ำคืนที่ฟ้าเป็นสีเทาหม่นมัว  คนทำสวนลำไย เขามีเหล้าที่หมักจากผลลำไยหวานละมัย ยั่วน้ำลายจากกกลิ้น  เพื่อนนาข้าว เขามีน้ำขาวที่ขม-อมหวานขื่นพอประมาณ และชุ่มคอ  คนทำตาลเขามี"ไอ้โอ๊ก"  ที่เป็นชื่อวิสามัญรู้กันในหมู่คนชอบน้ำตาลเมา ถ้าได้เชื้อแบบยีสป่าละรสเข้าท่ากว่าไหนๆ  คนชอบยาดองสมุนไพร ตัดด้วยดอกกัญชา บางค่ำคืนถึงกับต้องนอนห่มฟ้าและผิงดาว  ยามเช้าอาบแสงแรกของวันใหม่ ด้วยหัวใจที่เปล่าเปลือยเลยทีเดียว เหล่านี้คือภูมิปัญญาของคนบนแผ่นดินนี้ ที่มีความรู้ทางด้านชีวเคมีและศาสตร์แห่งสมุนไพร  กักบ่มและกลั่นกรองสุนทรียรส บางคราวเป็นน้ำกษัยปรุงยารักษากายให้ทุเลาจากโรคา โลกของทุนนิยมสมัยใหม่ ที่มันรวมหัวกับนโยบายแห่งรัฐแบบแยบยล ด้วยการกีดกันองค์ความรู้ของบรรพชน ให้ด้อยค่าโดยตีตราว่าไม่ได้มาตรฐาน-ผิดกฏหมาย  และสุดท้ายเขียนกรอบไว้ให้ผู้คนเข้าไม่ถึง เครี่องดื่มเหล่านี้ ควรเป็นแค่อาหารในครัวเรือนหรือเปล่า สักจอกสักถ้วยก่อนกินข้าว เรียกน้ำย่อยให้เจริญในธัญญาพลารส เลือดลมฉีดพล่านถึงปลายประสาทเบาสบาย โถๆๆๆๆ พ่อคุณเอย ไฉนเลยดัดจริตวจนภาษา เจรจาเลี้ยวลดคดไป คุยนักคุยหนา สารพัดจะคุยจะพูดจาโยกโย้ สุดท้าย.... เครื่องดื่มในครัวในเรือนชานแต่ทำกินกันเองไม่ได้ คนมีอำนาจมันบังคับทางอ้อมให้ต้องซื้อจากนายทุน ภูมิปัญญาจากบรรพบุรุษเรา ในการรังสรรค์จากธัญญาหาร-พลาหาร แต่เราทำกินกันเองไม่ได้  มันควรจะเป็นเมรัยธารา ที่มนุษยชาติควรมีสิทธิ์ได้ลิ้มลอง มิใช่สิทธิ์ที่ทุนใหญ่จับมือกับกฏหมาย  และครองไว้แต่ผู้เดียว ซึ่งเขาเองก็มิใช่ต้นคิดแต่เขาได้สิทธิ์ครอบครอง อย่ามาอ้างว่าเพื่อสุขภาพอนามัย  คนจะกินหรือไม่กินไม่เห็นมีใครอยู่ค้ำฟ้าได้สักคน "ลมหนาวและเหล้าเสรี" บทกวีโดย Areerut Panthong ภาพโดย จิรศักดิ์ คลุมดวง Lanner เปิดพื้นที่ให้ทุกคนสามารถเป็นส่วนหนึ่งในการขยายพื้นที่การสื่อสารสังคมอย่างมีส่วนร่วม เพื่อร่วมกันส่งเสียงของพวกเราให้ดังขึ้น!...

โปรดปลูกยุติธรรมในหัวใจ หากไม่ ความจริงที่มีอยู่ คือสินค้าก๊อปเกรดเอของปีศาจ หลับตา ฟังเสียงใบเรือสะบัด ฆาตกรกระแอมเพียงครั้ง เหล่าลูกหลานเหล่านั้น ไม่เคยกลับมาพร้อมสำเภาลำเดิม โปรดปลุกความเป็นธรรมในฤดูหนาว ให้พวกเขาตื่นมา ตั้งท่าป่าวร้องในขบวนพาเหรด สู่ยอดสูงสุดบนเนินปลวก กลางป่าจามจุรียักษ์ โปรดจงเป็นเขตแดนแห่งคำสารภาพ หากมีวิญญาณที่เพิ่งตายวันนี้ สำนึกสามัญพอมีอยู่ บอกตนเอง จะจากไปอย่างเงียบงัน หรือฝากร่องรอยแห่งสัจจะ ความจริงแห่งการกดขี่ ชี้หน้าตอบกลับไป ชนชั้นใดคือพวกระยำที่แท้จริง ในหัวใจแห่งสนธยา กลับมา มองยอดที่เพิ่งแตกหน่อในใจ ในเช้าวันถัดไป ขอให้เป็นเช่นที่ควรเป็น ไม่ใช่สินค้าก๊อปเกรดเอของปีศาจ "สินค้าก๊อปเกรดเอของปีศาจ" บทกวีโดย รอนฝัน ตะวันเศร้า ภาพจากนิทรรศการแสดงศิลปนิพนธ์ของนักศึกษา Media Art and Design คณะวิจิตรศิลป์ ชั้นปีที่ 4 มหาวิทยาลัยเชียงใหม่...

รุ่งแสงสาง... ฉันเดินทางแสวงหาขอบฟ้าใหม่ เหนือทุ่งธารรานร้าวแสนยาวไกล นับแต่ยังเยาว์วัยในครั้งนั้น มีสิ่งหนึ่งซึ่งค้างอยู่กลางอก ความทรงจำเรื้อรกสะทกสั่น รูปเลือนรางทาบทับกับวารวัน ตอกตรึงดั่งเงาฝันอันหม่นมัว คือภาพแม่และฉันคืนวันเก่า ยามสองเราระหกระเหินย่ำเดินทั่ว ฉันเพียงตามแม่ไปใจเต้นรัว แม่บอกว่าอย่ากลัว..บ้านแม่เอง แผ่นดินแม่แม้ขึ้นลงเลียบดงป่า แต่ใครเล่าจะกล้ามาข่มเหง กะเหรี่ยง-ไทใหญ่,รายเรียงรักเสียงเพลง เขาไม่เคยอวดเบ่งเบียดเบียนคน ปากก็ว่าขาก็เดินจนเกินตรอก แม่เร่บอกขายของริมท้องถนน ขนมจ้า จากแม่ปิงหญิงยากจน ต้องอดทน,มีลูกน้อยคอยเลี้ยงดู เดินหลังแม่เช้าสายจวนบ่ายคล้อย มองเมฆลอยลอดไม้ให้หดหู่ แม่พูดซ้ำ,น้ำตาฉันพลันร่วงพรู จิตรับรู้ทุกข์ยากลำบากกาย ความรู้สึกไหววาบ,ราวภาพประทับ ดุจไฟไม่มอดดับ ไม่ลับหาย เสียง “สามัญ” จะร่ำร้องก้องจนตาย ไม่สูญสลาย หากสถิตนิจนิรันดร์ เล่าเรื่องราวเล็กน้อยรอยชีวิต สื่อสารถึงรอยคิดและรอยฝัน เผื่อวันหนึ่งเวลาพรากเราจากกัน สาส์นอักษรยังยืนยัน “อุดมการณ์” ว่านั่นคืองดงามยาม “เทียมเท่า” เพื่อเพื่อนพ้องพี่น้องเราได้สืบสาน ดังปรากฏให้เห็นเช่นตำนาน ของมนุษย์นับแต่กาลอันไกลโพ้น ฉันเดินทางแสวงหาขอบฟ้าใหม่ เมื่อวิญญาณกระจ่างใสไม่พร่ำบ่น เก็บเรื่องเล่าเยาว์วัยไว้สอนตน ว่า “เสรีชน” คือคนกล้าแห่งสามัญ เรื่องเล่าของสามัญชน บทกวีโดย แม่น้ำ...

เรื่องและภาพ : เปีย วรรณา             ช่วงกว่าหนึ่งเดือนก่อน ขณะนั่งทำงานอยู่ในบ้านกลางดึกคืนหนึ่ง ฉันได้ยินเสียงอึ่งอ่างร้องก้อง เหมือนเสียงของมันจะดังมาจากในตัวบ้าน ความที่มัวแต่เร่งทำงานให้เสร็จ ฉันจึงไม่ได้สนใจหาที่มาของเสียง            ...